نشریه ارمغان دانش
سال هفتم شماره 4 (پیاپی 28، زمستان 1381)

تحریک الکتریکی عصب از طریق پوست (تنس) یکی از روش هایی غیردارویی تسکین درد است. مکانیسم اثر این روش، براساس تئوری کنترل دریچه ای درد قابل توجیه است. در مطالعات انجام گرفته، تنس در زمینه کنترل درد پس از عمل جراحی بسیار موفق عمل کرده و میزان موفقیت آن 70 تا 90 درصد بیان شده است. پژوهش فوق نیز با هدف تعیین تاثیر تنس در کنترل درد پس از عمل جراحی سزارین انجام گردیده است.
پژوهش حاضر یک کارآزمایی بالینی تصادفی و دوسوکور بوده که بر روی 64 بیمار با عمل جراحی سزارین انتخابی در بیمارستان امام سجاد (ع) یاسوج در سال 1381 انجام پذیرفته است. نمونه ها به دو گروه مورد و شاهد تقسیم شده که در گروه مورد جهت تسکین درد از تنس و در گروه شاهد از مخدر استفاده گردیده است و سپس شدت درد، تکرار حملات درد، تعداد دفعات مصرف مخدر و میزان مخدر مصرفی در 24 ساعت اول پس از جراحی مورد بررسی و مقایسه قرار گرفته است. پس از جمع آوری اطلاعات، داده ها با نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.
برطبق نتایج به دست آمده از این پژوهش، میانگین شدت درد در دو گروه مورد بررسی براساس مقیاس مقایسه ای بصری در گروه مورد 0.8± 5.9 و در گروه شاهد 0.5±7.9، میانگین تکرار حملات درد در گروه مورد 1.3±1.78 بار و در گروه شاهد 1.15±6.03 بار، میانگین تعداد دفعات مصرف مخدر در گروه مورد 0.93±0.94 دفعه و در گروه شاهد 1.03± 4.09 دفعه و میانگین مقدار مخدر مصرفی در گروه مورد 46.9 ± 47.4 میلی گرم و در گروه شاهد 51.4±204.7 میلی گرم بوده است. نتایج فوق همگی از نظر آماری معنی دار بوده اند (P<0.05).
یافته های پژوهش حاکی از این است که گروه مورد در مقایسه با گروه شاهد با استفاده از تنس، شدت درد کمتر و تکرار حملات درد کمتری داشته اند، همچنین دفعات مصرف مخدر کمتر بوده و میزان مخدر کمتری را دریافت کرده اند. بنابراین پیشنهاد می گردد تنس به عنوان یک وسیله کمکی غیرتهاجمی و غیردارویی مؤثر جهت کاهش درد پس از عمل جراحی سزارین مورد استفاده قرار گیرد.

در سالهای اخیر مطالعات متعددی در مورد اثرات بخارهای جوشکاری بر روی دستگاه تنفس انجام شده است. شاید اهمیت این موضوع زمانی بهتر روشن شود که بدانیم صنعت جوشکاری یکی از رایج ترین صنایع مورد استفاده جامعه بشری به حساب می آید و تقریبا جوشکاران بیش از یک درصد نیروی کار را در هر کشور تشکیل می دهند. نکته حایز اهمیت این است که آیا تست اسپیرومتری می تواند به عنوان یک شاخص غربالگری در برنامه سلامتی و پیشگیری از بیماری های تنفسی در جوشکاران به کار آید؟ آیا جوشکاری در درازمدت اثرات خود را در تست اسپیرومتری نشان می دهد؟ نتایج مطالعات قبلی برای پاسخ به این سؤال ضد و نقیض بوده است.
با طراحی یک مطالعه کوهورت تمام جوشکاران سالن ساخت بدنه یکی از کارخانجات بزرگ اتومبیل سازی شهر تهران (195 نفر) مورد مطالعه قرار گرفتند و نتایج تست اسپیرومتری آنها در فاصله 5 سال (فاصله بین دو تست) بررسی و در ضمن یک پرسشنامه تهیه شد که اطلاعاتی اعم از سابقه کار، شغل قبلی و شکایتهای تنفسی در آن جمع آوری گردید. آنالیز داده ها به وسیله نرم افزار SPSS انجام گرفت.
میانگین اختلاف شاخصهای اسپیرومتری در مدت 5 سال به این ترتیب بود: FEV1 0.48 لیتر، FVC 0.77 لیتر، FEVI/FVC2.7 درصد، 75-25% FEF 0.4 لیتر و MVV 16.56 لیتر در دقیقه که کاهش معنی داری چه در گروه سیگاری ها و چه غیرسیگاری ها (با درنظر گرفتن فاکتور سن، سیگار و وزن) در میانگین شاخصهای FVC و FEV1 دیده شد (p<0.05). فرم اختلالات تنفسی در تست اسپرومتری پایانی در گروه سیگاری ها بیشتر مختلط و در غیرسیگاری ها تحدیدی بود. در ضمن سرفه یک شکایت شایع به دنبال جوشکاری بود.
با توجه به یافته های به دست آمده به نظر می رسد که جوشکاری جزو مشاغلی است باعث کاهش ظرفیتهای تنفسی می شود و در این شغل باید به ونتیلاسیون مناسب محیط کار و استفاده از رسپیراتور مناسب اهمیت ویژه داد و انجام تست اسپرومتری و تهیه یک پرسشنامه دقیق تنفسی در برنامه سلامتی جوشکاران الزامی به نظر می رسد و می توان از این دو مورد ذکر شده به عنوان شاخصهایی غربالگری در برنامه سلامتی و پیشگیری از بیماری های تنفسی در جوشکاران استفاده نمود.

کارکنان درمانی با خطرات شغلی متعددی مواجه هستند. هپاتیت B و C و ویروس نقص ایمنی اکتسابی از جمله خطرات بیولوژیکی می باشند که سلامت کارکنان درمانی را تهدید می نماید. شایعترین راه انتقال آنها آسیب های پوستی ناشی از فرورفتن وسایل پزشکی نوک تیز آلوده به خون یا ترشحات بدن بیماران می باشد، لذا این مطالعه با هدف تعیین سابقه آسیب نفوذی جلدی ناشی از وسایل نوک تیز آلوده در کارکنان درمانی شاغل در بیمارستان های یاسوج انجام گرفت.
این مطالعه از نوع توصیفی گذشته نگر بوده که نمونه مورد مطالعه آن 159 نفر از کارکنان درمانی شاغل در بیمارستان های شهر یاسوج در سال 1380 می باشد. روش نمونه گیری به صورت ساده و براساس نمونه های در دسترس بوده است. داده ها از طریق پرسشنامه جمع آوری و با استفاده از نرم افزار SPSS تجزیه و تحلیل گردید.
نتایج مطالعه نشان داد که 39.3 درصد کارکنان سابقه آسیب جلدی داشته اند که از این گروه، 42.1 درصد بیش از دو بار آسیب دیده بودند. بیشترین سابقه آسیب مربوط به کادر پرستاری (46.2 درصد) و کادر اطاق عمل (37.5 درصد) بوده است. بیشترین آسیب در بخش اتفاقات (24.6 درصد) و عمدتا ناشی از فرورفتن سوزن (45 درصد) بوده است. فراوانترین اقدام انجام گرفته پس از آسیب، ضدعفونی کردن محل با بتادین گزارش گردیده است.
با توجه به خطر بالای آسیب، آموزش های لازم به منظور حفظ سلامت کارکنان در پیشگیری از بروز آسیب و پیگیری های لازم پس از بروز ضروری است.

شیوع سنگهای ادراری 3-4 درصد بوده و عوامل اپیدمیولوژیک متعددی چون اختلال متابولیک شایع هیپرکلسی اوری و هیپراوریکوزوری در ایجاد آن دخیل می باشد که به صورت منفرد و یا ترکیب با هم در بیماران دیده می شود. هدف این مطالعه تعیین میزان شیوع هیپرکلسی اوری و هیپراوریکوزوری در بیماران مبتلا به سنگهای ادراری می باشد تا بتوان با ارائه یک رژیم غذایی و درمان دارویی مناسب سنگ سازی این بیماران را کاهش داد.
این مطالعه یک پژوهش توصیفی است که به صورت مقطعی انجام گرفته است و جمعیت آماری آن کلیه افراد مراجعه کننده به درمانگاه های تخصصی اورولوژی شهریاسوج در سال 1380 بوده و نمونه آماری آن کلیه افراد مبتلا به سنگهای دستگاه ادراری و تعداد نمونه نیز 120 نفر می باشد که طی یک فاصله زمانی 6 ماهه به درمانگاه مراجعه کرده اند. ابزار پژوهش پرسشنامه ای شامل اطلاعات فردی و تستهای آزمایشگاهی مشتمل بر ادرار 24 ساعته جهت تعیین میزان کلسیم و اسید اوریک سرم و ادرار 24 ساعته بوده است و یافته ها نیز با نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.
شیوع هیپرکلسی اوری و هیپراوریکوزوری در بیماران مراجعه کننده به ترتیب 20.8 درصد و 10.8 درصد و شیوع همزمان آنها 4.2 درصد بود و بیشترین میزان شیوع اختلالات فوق در گروه سنی 30-20 سال مشاهده شد. همچنین در این مطالعه در بیماران هیپرکلسی اوریک یا هیپراوریکوزوریک در 5 نفر (4 درصد) هیپرکلسمی با کلسیم سرم بالاتر از 10.5 میلی گرم در دسی لیتر و هیپراوریسمی یا اسیداوریک سرم بالاتر از 7 میلی گرم در دسی لیتر در 4 نفر یعنی 3.3 درصد افراد وجود داشت.
شیوع هیپرکلسی اوری و هیپراوریکوزوری در بیماران مورد مطالعه نسبت به اغلب مطالعات مشابه کمتر می باشد، ولی با وجود این نیاز به بررسی بیشتر بخصوص جهت سایر اختلالات متابولیک دخیل در سنگ سازی می باشد.

مالاتیون یکی از پرمصرف ترین حشره کشها برای مبارزه با آفات مرکبات می باشد. مکانیزم عمل این سموم برروی سیستم عصبی بوده که سبب مهار آنزیم کولین استراز و ظهور علایم کولینرژیکی ناشی از مسمومیت می گردند. این مطالعه به منظور دستیابی به اثرات حشره کش مالاتیون بر روی سطح آنزیم کولین استراز کارگران سمپاش انجام گرفت.
این مطالعه از نوع توصیفی بوده که نمونه مورد مطالعه آن 25 نفر از کارگران سمپاش بخش کشاورزی شهرستان تنکابل از استان مازندران در سال 1379 می باشد و اثرات حشره کش مالاتیون بر روی سطح آنزیم کولین استراز آنها مطالعه گردید. نمونه پژوهش همان جامعه پژوهش بود. در این بررسی از روش تینتومتریک (روشی که حجم کم خون و در خارج از آزمایشگاه قابل اجرا است) استفاده شد که تغییرات pH خون اندازه گیری می شود. داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS تجزیه و تحلیل گردید.
نتایج تحقیق نشان داد که میزان فعالیت کولن استراز 5 درصد افراد پس از سمپاشی در حدود 62.5 درصد، 20 درصد افراد معادل 75 درصد، 40 درصد برابر 87.5 درصد و 35 درصد هم دارای فعالیت در حدود 100 درصد بوده اند.
به دست آمده موید این مطلب است که مالاتیون از حشره کشهای کم خطر محسوب می شود و در صورت رعایت اقدامات و ضوابط بهداشتی هنگام کاربرد این حشره کش با استفاده از تجهیزات ایمنی و توجه به توصیه ها و دستورالعمل های کارشناسان کشاورزی کاهش میزان فعالیت کولین استراز کمتر مشاهده خواهد شد. لذا لازم است نظارت کیفی در هنگام سمپاشی بر عملکرد این کارگران داشته و همچنین در مورد خطرات سموم به آنان آموزش داده شود.

عفونتهای سرویکوواژینال یکی از مسایل شایع در طب بالینی است که سالانه میلیونها نفر در جهان به آن مبتلا می شوند. در اکثر موارد یکی از سه ارگانیسم کاندیدا آلبیکانس، تریکوموناس واژینالیس و گاردنرلا واژینالیس علت اصلی این عفونتها می باشند که این پژوهش به منظور تعیین فراوانی این عفونتها و تعیین رابطه آنها با متغیرهایی همچون سن، روش های پیشگیری، تعداد بارداری و سقط انجام پذیرفت.
این پژوهش یک مطالعه توصیفی- تحلیلی از نوع مقطعی بوده که بر روی 1942 نمونه پاپ اسمیر انجام شده در مرکز سیتولوژی شهر یاسوج مربوط به مراجعه کنندگان یک سال (79-1378) صورت گرفته است. پس از جمع آوری اطلاعات، داده ها با نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
نتایج نشان داد که 802 نفر (41.3 درصد) از نمونه ها ساکن مناطق روستایی و 1140 نفر (58.7 درصد) ساکن شهر بودند. شیوع کاندیدا معادل 13.13 درصد (255نفر)، گاردنرلا 4.22 درصد (82 نفر) و تریکوموناس 1.9 درصد (37 نفر) بود. بیشترین شیوع عفونتهای سرویکوواژینال در گروه سنی 29-30 و کمترین آن در گروه سنی 40 سال به بالا مشاهده گردید که با انجام آزمون مجذور کای ارتباط آماری معنی داری بین ابتلا به عفونت و گروه های سنی مشاهده شد (p<0.05). در مورد استفاده از روش های پیشگیری از بارداری، کمترین موارد عفونت در استفاده کنندگان از کاندوم مشاهده شد و بیشترین آن در کسانی بود که هیچ روشی استفاده نمی کردند.
شیوع عفونت با ارگانیسم های عامل در مطالعه حاضر با دیگر تحقیقات داخل کشور تطابق دارد، اما با برخی مطالعات سایر کشورها مطابقت ندارد و علت آن را به شرایط خاص اجتماعی، فرهنگی و رواج روابط غیرمعمول جنسی و همچنین عدم پایبندی به هسته بنیادی خانواده در جوامع مورد بررسی می توان نسبت داد.

اگر چه مطالعات زیادی در زمینه اثرات نگرش مثبت به مذهب در سلامت روانی انجام نگرفته ولی شواهد نشان می دهد که نگرش مثبت به مذهب در تمام جنبه های زندگی بشر من جمله پیشگیری و کاهش فشارهای روانی، افسردگی و تمایل به استفاده از موارد مخدر و الکل نقش بسزایی دارد. این پژوهش به منظور بررسی وضعیت نگرش وضعیت نگرش مذهبی دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی کرمان انجام گرفت.
این پژوهش توصیفی- تحلیل به صورت مقطعی در پاییز 1380 روی 771 نفر از دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی کرمان با روش نمونه گیری طبقه ای اجرا گردید. در این پژوهش سوالات مربوط به تعیین نگرش مذهبی دانشجویان از پرسشنامه دکتر خدایاری فرد که روایی و پایایی آن قبلا مورد تایید قرار گرفته است، استخراج گردید. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS و آزمون های آماری استفاده شد.
حدود 16 درصد دانشجویان دارای نگرش مذهبی ضعیف، 29 درصد متوسط و 55 درصد قوی بوده اند. نگرش مذهبی دختران به طور معنی داری قوی تر از پسران بود. دانشجویان مقاطع تحصیلی بالاتر و همچنین دانشجویان با سنوات تحصیلی بیشتر از نگرش مذهبی ضعیف تری برخوردار بوده اند.
اجرای برنامه های کاربردی به منظور تقویت باورهای دینی و اعتقادات مذهبی در دانشجویان توصیه میگردد.

هر روز بر تعداد داروهای مورد مصرف در درمان اضافه می شود که این داروها دارای طیف وسیعی از اثر و قدرت هستند. عوامل گوناگونی مانند تعداد داروهای تجویزی در یک نسخه برای یک بیمار، تجویز داروهای بی نیاز از نسخه به وسیله خود بیمار، مراجعه یک بیمار به چند پزشک جهت مداوای بیماری خود، عدم اطلاعات کافی دست اندرکاران درمان در زمینه فارماکولوژی بالینی داروها و نبودن دستگاه های مورد نیاز جهت تعیین سطوح پلاسمایی داروها، در میزان بروز واکنشها مضر و ناخواسته تداخلات دارویی نقش بسزایی دارند. در همین راستا این پژوهش با هدف تعیین تداخلات دارویی در نسخ پزشکان عمومی انجام گرفت.
این بررسی به صورت توصیفی بر روی 1100 نسخه دارویی از 57 پزشک عمومی مربوط به سه ماهه آخر سال 1380 در شهر یاسوج انجام گرفت و اطلاعات لازم از نسخه های بایگانی شده در سه سازمان عمده بیمه گر (خدمات درمانی، تامین اجتماعی و نیروهای مسلح) اخذ گردیده و براساس جنس، تعداد اقلام دارویی تجویز شده، شایعترین اقلام دارویی تجویز شده، میزان تداخلات دارویی و شایعترین تداخلات دارویی مورد بررسی قرار گرفت. در این پژوهش نمونه مورد بررسی معادل جامع آماری بوده است. داده های جمع آوری شده با استفاده از نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
در این بررسی مشخص شد که از مجموع نسخه های مورد بررسی 116 مورد حاوی تداخل اثر دارویی بوده اند. از آنجایی که در 48 مورد از آنها بیش از یک تداخل (2 تا 4 تداخل) وجود داشت، لذا تعداد کل تداخلات دارویی موجود در نسخه های مورد بررسی برابر با 169 مورد بود. بنابراین از نظر فراوانی در 10.54 درصد از این نسخه ها تداخل دارویی وجود داشت. از نظر نوع تداخل اثرها، بیشترین به ترتیب مربوط به تداخل اثر دیفن هیدرامین کامپاند (4.85 درصد)، دکسترومتورفان پی (15.38 درصد) و پسودوافدرین (1.8 درصد) با داروهای دیگر بود. تداخل اثر دارویی آنتی بیوتیک ها با هم و با داروهای دیگر با 7.1 درصد در رده بعدی قرار داشت. داروهای ضدفشار خون و داروهایی ضدالتهابی غیراستروییدی هرکدام با 6.5 درصد رده بعدی را تشکیل می دادند. از نظر اهمیت بالینی از مجموع 169 تداخل به دست آمده 6 مورد (3.55 درصد) از اهمیت زیادی، 92 مورد (54.45) از اهمیت متوسط و 71 مورد (42 درصد) از اهمیت کمی برخوردار بودند.
با توجه به موارد ذکر شده به نظر می رسد که آموزش و نظارت بر کار پزشکان به وسیله مسوولان درمان و اداره نظارت و بازرسی اسناد پزشکی در سامان دهی این امر از اهمیت ویژه ای برخوردار باشد.